 |
น้ำ...จากแหล่งสะสมน้ำใต้ดินบนภูเขาสูง ไหลมารวมตัวกันเป็นธารน้ำ และจากธารน้ำ ในหลายพื้นที่มารวมกันก็กลายเป็นสายธารขนาดใหญ่ ไหลลงสู่ผืนแผ่นดินที่ต่ำกว่า ซึ่ง จะมีพลังการไหลที่รุนแรง มีการกัดเซาะในแนวดิ่ง และยังมีผลจากการที่สายน้ำไหล ผ่านผืนดินและแผ่นหินที่มีความแข็งแกร่งไม่เท่ากัน โดยพื้นดินจะถูกกัดเซาะออกไป ก่อน จากนั้นพื้นหินที่มีโครงสร้างอ่อน ก็จะถูกกัดเซาะให้สึกกร่อนเป็นร่องลึกกว่าพื้นหิน ที่มีโครงสร้างแข็ง เมื่อเวลาผ่านไป จึงเกิดเป็นผาน้ำตกที่สูงชัน หรือลุ่มลึก
โดยบริเวณ ตอนล่างของน้ำตกจะเกิดเป็นแอ่งลึกที่เรียกว่า แอ่งฐานน้ำตก ( Plunge-Pool) ความงดงามและความแตกต่างกันของน้ำตกแต่ละแห่งนั้น จะขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น โครงสร้างของผาหินที่ แตกต่างกัน โดยน้ำตกที่เกิดขึ้นบริเวณลานหินหรือผาหินแกรนิต จะมีลักษณะสูงใหญ่ ไหลตกลงมาจากผาดิ่งชัน ผา หินมักมีความมันวาว เช่น น้ำตกแม่ยะ น้ำตกวชิรธาร น้ำตกแม่กลาง บนดอยอินทนนท์ จังหวัดเชียงใหม่ น้ำตกคลอง ลาน จังหวัดกำแพงเพชรส่วนน้ำตกที่เกิดจากผาหินที่มีโครงสร้างเป็นหินปูน จะเป็นน้ำตกขนาดกลางและน้ำตกขนาดเล็ก
เนื่องจากน้ำตก ที่มีโครงสร้างหินปูนนั้น จะมีการพอกพูนของแคลเซียมคาร์บอเนตเป็นคราบหินปูนจับเกาะ และเพิ่มขนาดขึ้นเรื่อย ๆ ตามชั้นน้ำตก จึงเป็นน้ำตกที่มีชั้นสั้น ๆมากมายหลายชั้น และมีลีลาการไหลที่อ่อนช้อย แผ่กว้างออกไปด้านข้างเช่น น้ำตกห้วยขมิ้น น้ำตกไทรโยค น้ำตกเอราวัณ จังหวัดกาญจนบุรี หรือน้ำตกทีลอซู จังหวัดตากและยังมีโครงสร้างของผาน้ำตกที่มีลักษณะเป็นหินทราย สายน้ำตกมีลักษณะราบกว้าง มีลานหินหลุมหิน หรือ โพรงหินที่เรียกว่า กุมภลักษณ์
ซึ่งเกิดจากก้อนกรวดที่ไหลมากับสายน้ำหมุนวนกลายเป็นตัวขุดเจาะอย่างดี น้ำตก ลานหินทรายนี้จะอยู่ทางภาคอีสาน และภาคเหนือบางพื้นที่ เช่น น้ำตกตาดโตน จังหวัดชัยภูมิ น้ำตกสร้อยสวรรค์ จังหวัดอุบลราชธานี หรือน้ำตกแก่งโสภา จังหวัดพิษณุโลกนอกจากโครงสร้างของผาหินแล้ว สภาพผืนป่ารอบข้าง
ก็ยังเป็นตัวช่วยให้น้ำตกเกิดความงดงามที่แตกต่างกัน เช่น น้ำตกที่ไหลลงมาท่ามกลางผืนป่าดงดิบนั้น บริเวณของน้ำตกก็จะชุ่มชื้น เขียวขจี มีพืชเล็ก ๆ ที่อาศัยละออง น้ำตกงอกงามขึ้นปกคลุมพื้นที่ เป็นพืชจำพวกมอส เฟิร์น เป็นต้น ส่วนผืนป่าที่มีลักษณะเป็นป่าผลัดใบ หรือป่าเต็งรัง อย่างเช่นน้ำตกตามลานหินทราย มักมีลานหินราบเรียบกว้างใหญ่อยู่สองข้างของน้ำตก
เรียบเรียงข้อมูลโดยMANMAN
โดยบริเวณ ตอนล่างของน้ำตกจะเกิดเป็นแอ่งลึกที่เรียกว่า แอ่งฐานน้ำตก ( Plunge-Pool) ความงดงามและความแตกต่างกันของน้ำตกแต่ละแห่งนั้น จะขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น โครงสร้างของผาหินที่ แตกต่างกัน โดยน้ำตกที่เกิดขึ้นบริเวณลานหินหรือผาหินแกรนิต จะมีลักษณะสูงใหญ่ ไหลตกลงมาจากผาดิ่งชัน ผา หินมักมีความมันวาว เช่น น้ำตกแม่ยะ น้ำตกวชิรธาร น้ำตกแม่กลาง บนดอยอินทนนท์ จังหวัดเชียงใหม่ น้ำตกคลอง ลาน จังหวัดกำแพงเพชรส่วนน้ำตกที่เกิดจากผาหินที่มีโครงสร้างเป็นหินปูน จะเป็นน้ำตกขนาดกลางและน้ำตกขนาดเล็ก
ซึ่งเกิดจากก้อนกรวดที่ไหลมากับสายน้ำหมุนวนกลายเป็นตัวขุดเจาะอย่างดี น้ำตก ลานหินทรายนี้จะอยู่ทางภาคอีสาน และภาคเหนือบางพื้นที่ เช่น น้ำตกตาดโตน จังหวัดชัยภูมิ น้ำตกสร้อยสวรรค์ จังหวัดอุบลราชธานี หรือน้ำตกแก่งโสภา จังหวัดพิษณุโลกนอกจากโครงสร้างของผาหินแล้ว สภาพผืนป่ารอบข้าง
ก็ยังเป็นตัวช่วยให้น้ำตกเกิดความงดงามที่แตกต่างกัน เช่น น้ำตกที่ไหลลงมาท่ามกลางผืนป่าดงดิบนั้น บริเวณของน้ำตกก็จะชุ่มชื้น เขียวขจี มีพืชเล็ก ๆ ที่อาศัยละออง น้ำตกงอกงามขึ้นปกคลุมพื้นที่ เป็นพืชจำพวกมอส เฟิร์น เป็นต้น ส่วนผืนป่าที่มีลักษณะเป็นป่าผลัดใบ หรือป่าเต็งรัง อย่างเช่นน้ำตกตามลานหินทราย มักมีลานหินราบเรียบกว้างใหญ่อยู่สองข้างของน้ำตก
เรียบเรียงข้อมูลโดยMANMAN
